Pożegnanie z łaciną?

Kuba

i teraz pytanie. a w jaki wymawiałkompozytor? i jak to sprawdzic jesli napisał cos 500 lat temu. gwarantuje ze znajda sie ci co powiedza ze wymawiał tak i ci co stwierrdza ze mowił tak

a nie trzeba byc ekspertem zeby zobaczyc ze cos jest nie tak jak zawsze sie to slyszy

Wilk

Są ludzie, którzy tym się zajmują. Rozwój języka w zależności od regionu (np. włoska wymowa łaciny), tło porównawcze i takie tam. Więc mniej więcej wiadomo w jakich regionach, jak się wymawiało łacinę. Tak myślę.
Zresztą temat już był tu poruszany wcześniej.

Kuba

no tak. na kazdy koncert jest wyznaczony jeden Włoch i ma sie wymowie przysłuchiwac..

przeciez zapomniałem.

pozdrawaim;]

Wilk

Tego nie powiedziałem. Razz

Tak samo każdy szary człowiek wymowie łaciny się przysłuchuje.
Błędne koło. Razz

Kuba

no wlasnie. konflikt tragiczny

Gość

Zmieniłem zdanie, co do kwestii wymowy tekstów łacińskich w utworach średniowiecznych i renesansowych Very Happy

Po dłuższym okresie czasu przemyślałem sprawę na nowo, i teraz sądzę, że przy podejmowaniu wykonawczych decyzji o wyborze tej czy innej wersji łacińskiej fonetyki nie powinna być wcale brana pod uwagę narodowość kompozytora, ani nawet środowisko, w którym tworzył!!!

Skoro taki, dajmy na to, Dufay przemieszczał się po kontynencie, podejmując pracę w różnych ośrodkach, czy oznacza to, że w swojej pedanterii wykonawczej powinniśmy posunąć się do zróżnicowania wymowy łaciny dla utworów powstałych w Cambrai, Genewie, bądź Rzymie? Czy w każdym przypadku jesteśmy w stanie ustalić miejsce i datę powstania danego motetu lub mszy?

O ile dla takiego Gabriela Faure, piszącego swoje "Requiem" na przełomie XIX i XX w., kwestie zachowania określonej barwy w wymowie łacińskich spółgłosek mogły mieć jakieś znaczenie w procesie wyobrażania brzmieniowego kształtu utworu, o tyle średniowieczni i renesansowi kompozytorzy muzyki sakralnej myśleli przede wszystkim abstrakcyjną strukturą, techniką kontrapunktyczną. Skoro w swoich mszach parodiowanych wykorzystywali motety i świeckie chansons, bezceremonialnie podmieniając np. tekst "L'homme arme", czy "La Bataille", czy "Au travail", czy "Mille regretz" na "Kyrie eleison", "Gloria in excelsis Deo" itp., czemuż mieliby przejmować się określonym sposobem wymowy łaciny?

Wydaje się, że jednak najwłaściwszym kryterium doboru wymowy łaciny winny być lokalne tradycje środowisk, z których wywodzą się... wykonawcy-interpretatorzy a nie kompozytorzy!!!

Zupełnie nie jestem w stanie wyobrazić sobie sytuacji, w której np. XVI-wieczna kapela papieska, realizując w Kaplicy Sykstyńskiej kosmopolityczny repertuar (włoski, hiszpański, francuski, angielski, flamandzki), z motetu na motet żongluje łacińską wymową. Z pewnością wszystko śpiewali po swojemu. Co więcej, przy bardzo zróżnicowanej narodowościowo obsadzie, ujednolicenie wymowy było wręcz koniecznością. Taki Josquin, zatrudniony w Rzymie jako śpiewak, chcąc nie chcąc, musiał dostosować się do włoskiej tradycji.
A nasza Kapela Rorantystów Wawelskich? Dufay - tak, Wacław z Szamotuł - inaczej, Palestrina - jeszcze inaczej??? Niech to licho! Przecież to jakiś sztuczny wymysł, sztuczny problem! Sądzę, że można śmiało usunąć go z "listy warunków" poprawnego stylistycznie wykonania dawnej polifonii sakralnej.

Śpiewajmy wszystko po naszemu!

Potraktujmy naszą twardą barokową łacinę jako znak rozpoznawczy zespołów tego regionu Europy, a jeśli pokusimy się czasem o eksperymenty z inną wymową, ważne, abyśmy zachowali konsekwencję w obrębie całego programu koncertu lub płyty. Inaczej, podobnie jak Jason Bourne, możemy mieć kłopot z ustaleniem własnej tożsamości i nie dojdziemy, który z naszych paszportów jest prawdziwy Wink

Sasanka

Oczywiście Michale - jak zawsze Smile

- masz rację! Słuchając nagrania z łacińskim tekstem - nieznanego wykonawcy, często można w przybliżeniu odgadnąć jego narodowość właśnie na podstawie wymowy. Zmienianie jej ze względu na narodowość kompozytora jest sztuczne. Myślę, że sposób wymawiania łaciny przez daną nację jest nierozerwalnie związany z ogólnymi cechami konkretnego języka.
Natomiast drobne problemy zaczynają się przy międzynarodowej obsadzie wykonawców dzieła, szczególnie z udziałem solistów. Nasz chór miał parę razy okazję współwykonywać koncerty z chórami niemieckimi i było trochę trudności - na ogół niemieccy partnerzy chóralni dawali się przekonywać do naszej łaciny i przyznawali, że brzmi to prawdziwie. Znacznie mniej elastyczni byli soliści i pomimo dobrych chęci na próbach, w czasie konceru wymykały się im: "suszczepit", "anius"itp. Laughing

jurgens

To w takim układzie śpiewając po angielsku też należałoby stosować polską wymowę (z fonetyką opartą na fonemach występujących w języku polskim) - dla wyróżnienia się na świecie. Już nie mówię o niemieckim, bo zaraz się ktoś odezwie.

Moim zdaniem wymowa może zależeć od efektu jaki chcemy uzyskać. Jeśli chcemy sobie odtworzyć to jak słyszał utwór kompozytor, to warto zmienić wymowę na wymowę kompozytora (z uwzględnieniem zmian w czasie tej wymowy). Jeśli to ma tyć odtworzenie tego jak brzmiało to w kaplicy sykstyńskiej to może warto wykonać całość we włoskiej łacinie któregoś tam wieku. A jeśli chcemy np. zachować regionalizm i śpiewać zgodnie z tradycją tak jak śpiewał to chór z leśnego klasztoru, to można oprócz rodzimej wymowy można dodać barwę surowych głosów.

Mariusz · Dołączył: 19 Mar 2007 Posty: 183 Przeczytał: 0 tematów

I w angielskim i w polskim wystepuje "s" i "sz",
Skad wiec "in ekszelsis" ?

Gość

Gość

Różnicę pomiędzy sposobem wymowy łaciny, a wymową utworów skomponowanych w językach narodowych, można oddać za pomocą następującej (może niezbyt błyskotliwej Wink

) metafory:

Do jogurtu waniliowego można dorzucić praktycznie każdy dodatek smakowy, a pomimo tego w gębie dominuje wanilia.
Jeśli jednak do jogurtu o smaku agrestowym, czy pomarańczowym dosypiemy kakao lub wiórki kokosowe możemy narazić się na rozstrój żołądka, a na pewno zdezorientujemy nasz zmysł smaku.

jurgens

jurgens

Gość

karen · Dołączył: 20 Cze 2007 Posty: 110 Przeczytał: 0 tematów