Pasja

[gibra]

jak dla mnie Requiem Webbera, ktore takze mialem okazje wykonywac, jest strasznie trudne do odbioru, a jeszcze trudniejsze wykonawczo (choc tutaj nie ma to znaczenia). oczywiscie sa przepiekne fragmenty, ale nie rbakuje rowniez czesci zeschizowanych bardziej niz Arvo Part (choc w jego przypadku 'zeschizowany' jest okresleniem jak najbardziej pozytywnym)

do mnie osobiscie ta muzyka nie trafia

[jurgens]

[marianek]

[Gość]

Na temat Mesjasza pisał gibra

Ja jeszcze nie znalazłem nagrania, które odpowiadałoby mi w 100%.
Na jednym podoba mi się tenor, na innym sopranistka, na tym kilka świetnych fragmentów chóralnych, ale na tamtym lepsze pozostałe...

Jako całość, nagranie McCreesha robi znakomite wrażenie.
Z kolei, to stare nagranie Gardinera też ma wiele atutów. Chór "Let us break" zdecydowanie zagoniony, ale za to np. "Alleluja" - GENIALNE!!! Początek, który większość chórów (włącznie z Gabrieli Consort) sadzi od razu na full power, The Monteverdi Choir śpiewa niezwykle subtelnie, na lekkim uśmiechu w idealnym tempie:

[link widoczny dla zalogowanych]

Najlepsza wersja jaką znam

[gibra]

[jurgens]

A wracając do pasji, to czy komuś się udało posłuchać Haedlowskiej pasji wg. św Jana z 1704? Ciekawe, że nie znalazła się nawet w rejestrze HWV.

W angielskiej wikipedii trochę ciekawych informacji [link widoczny dla zalogowanych].

No i jest też [link widoczny dla zalogowanych]

[Gość]

To ciekawe.

Zainspirowany przez Jurgensa przeprowadziłem małą kwerendę w swoich źródłach i oto co znalazłem w monografii Romain Rollanda:

„W Hamburgu Mattheson świadczył Haendlowi honory gospodarza. Wprowadził go do opery, na koncerty; dzięki niemu Haendel wszedł po raz pierwszy w stosunki z Anglią, która miała stać się jego drugą ojczyzną. [...]

Haendel i Mattheson żyli przez kilka miesięcy w braterskiej zażyłości, prowadzili wspólny stół i w lipcu i sierpniu 1703 roku odbyli wspólnie podróż do Lubeki, aby usłyszeć tam organistę Dietricha Buxtehudego [...] W dwa lata później mogliby spotkać na drodze do Lubeki innego muzyka, udającego się jak oni z wizytą do Buxtehudego, ale nie powozem, lecz skromnie, na piechotę – J. S. Bacha. [...]

Po skończonym sezonie Mattheson wyruszył w podróż do Holandii – Haendel skorzystał więc z nieobecności swego młodego mentora, żeby się usamodzielnić. Zawarł znajomość z Postelem, starym poetą, chorym i gnębionym skrupułami religijnymi, który zrezygnował z pisania librett operowych, pragnąc tworzyć nabożne dzieła. Postel dostarczył teksty Pasji według św. Jana, do której Haendel napisał muzykę i która została wykonana podczas Wielkiego Tygodnia 1704 roku. Mattheson, dotknięty niefrasobliwością, z jaką protegowany obszedł się bez jego rad, skrytykował muzykę surowo, ale nie bez słuszności. Pomimo skoncentrowanej emocji, jaką odznaczają się niektóre strony, i dramatycznych chórów utworowi brak jeszcze pewności, a często smaku.

Od tego momentu skończyła się piękna harmonia panująca między Haendlem i Matthesonem. Haendel miał świadomość swojego geniuszu i nie chciał dłużej znosić protekcjonalnego tonu Matthesona. Inne wydarzenia pogłębiły jeszcze ten rozdźwięk i niewiele brakowało, by kłótnia, jaka w jego następstwie wybuchła między nimi, nie skończyła się fatalnie. Na skutek sprzeczki w operze, 5 grudnia 1704 roku, doszło do pojedynku na placu targowym w Hamburgu, w którym Haendel omal że nie został zabity; szpada Matthesona złamała się na dużym metalowym guziku zdobiącym surdut przeciwnika...”

Ciekawe, no nie?

Wydaje się zatem, że Janowa Pasja Haendla mogła odejść w zapomnienie za sprawą dwóch czynników.

Po pierwsze, było to dzieło młodzieńcze (Handel miał wówczas 29 lat) i po emigracji do Anglii, kompozytor wchłonięty przez operowy światek muzyczny i bogate życie towarzyskie, najzwyczajniej w świecie zapomniał o „pasyjnych uniesieniach religijnych”

Po drugie, na dalszych losach Pasji mogła zaważyć owa niepochlebna, i chyba nie do końca uczciwa, recenzja Johannesa Matthesona – wpływowego krytyka i teoretyka muzycznego.

[jurgens]

To jeszcze warto napisać po co tak naprawdę Haendel, Mattheson i Bach jeździli do Buxtehudego, bo bynajmniej nie o słuchanie muzyki chodziło.

[Gość]

No to dawaj, Jurek, co tam ciekawego wyczytałeś w komentarzu muzykologicznym do płyty

Ja dotychczas sądziłem, że przynajmniej Bach drałował do Lubeki, aby posłuchać jak Buxtehude improwizuje na organach...

[jurgens]

Z tego co wiem, to jechali starać się o posadę po Buxtehudem. Warunkiem jednak był ślub z córką Buxtehudego.
Podobno była na tyle brzydka i nudna iż żaden z nich nie zdecydował się na ślub.

[Gość]

Nie interesowałem się dotychczas szczegółami biografii Bacha czy Haendla, ale Jurgens potrafi zaintrygować

Aby wyjaśnić do końca ten wątek wyszukałem odpowiedni cytat z bachowskiej monografii Ernesta Zavarsky’ego:

„Pobyt Bacha w Lubece nie jest dokładnie znany. Nasuwa się nam kilka pytań: jak mógł tam pozostawać zamiast czterech tygodni prawie cztery miesiące? Skąd wziął pieniądze na tak długi pobyt, co w Lubece robił, gdzie mieszkał i z czego opłacał swego zastępcę w Arnstadt? Zupełnie nieważna jest przy tym sprawa, czy Bach szedł do Lubeki piechotą, jak wspomina Forkel i pośmiertna wzmianka oraz niektórzy pełni podziwu biografowie. [...]

Jest dość prawdopodobne, że sędziwy mistrz [Buxtehude] młodemu muzykowi wspaniałomyślnie użyczył albo też wyjednał w miejskiej radzie mieszkanie i utrzymanie oraz umożliwił ćwieczenie na organach i naukę kompozycji. [...]

Podobnie, albo i jeszcze lepiej, powiodło się przed dwoma laty Johannowi Matthesonowi i Georgowi Friedrichowi Haendlowi, którzy dostali wprost zaproszenie od miejskiej rady w Lubece. Buxtehude był już bowiem stary i należało myśleć o zastępcy. Ewentualni kandydaci mieli zapoznać się z obowiązkami i warunkami pracy, jaka ich na tej posadzie czekała. W Lubece przyjęto młodych muzyków, Haendla i Matthesona, bardzo dobrze, i Mattheson jeszcze w podeszłym wieku chętnie wspomina cudowny pobyt w Lubece. Z miejscem organisty przy kościele Panny Marii związany był warunek, że kandydat ożeni się z córką swego poprzednika. W ten sposób otrzymał kiedyś to miejsce sam Buxtehude po Franzu Tunderze. Ale najstarsza córka Buxtehudego była znacznie starsza od młodych gości, którzy prawdopodobnie dlatego nie przejawiali większego zainteresowania tą posadą.

W Bachu zatem panowie radni – a tym bardziej Buxtehude – mogli też widzieć kandydata na miejsce organisty i być może ich gościnność umożliwiła mu przedłużenie pobytu w Lubece. Bach jednak nie przybył tam, by szukać żony czy miejsca organisty, ale – jak wynika z jego krótkiej wypowiedzi przed arnstadzkim konsystorzem – chciał się czegoś u starego i znanego mistrza nauczyć.”

[Raczek]

Janowa pasja Haendla... mam tyle że w książeczce do mojej płyty jest informacja, że autorstwo tego utworu jest często podważane (i dlatego nie ma on numeru katologowego). Tak czy siak muszę pzyznać że to muzyczne opracowanie męki Jezusa jakoś mnie nie powala. Są momenty lepsze i gorsze, ale całości brak wyważenia, równowagi, odrobiny "oddechu". Takie mam odczucia

[jurgens]

[link widoczny dla zalogowanych]

Jest praktycznie tylko jedno nagranie, jedna interpretacja i tyle.

Tutaj są dwa kawałki - dla przykładu. Jeden [link widoczny dla zalogowanych] oraz [link widoczny dla zalogowanych]

To co zwróciło moją uwagę w całej pasji, to dość wymagające arie i większość dialogów w formie arioso a nie recytatywu.

Faktem jest że Haendel napisał w sumie tylko dwie Pasje i to na początku swojej kariery.

[Gość]

[Gość]

I jeszcze, jako ciekawostkę, chciałem Wam przedstawić krótkie porównanie dwóch wersji arii do tekstu "Eilt, ihr angefochtnen Seelen". Pierwszy fragmencik został opracowany na sopran solo przez Haendla (Brockes Passion, 1716), drugi na bas solo przez Bacha (Johannes-Passion, 1724). Nie ulega wątpliwości, że Bach znał pasję swojego rówieśnika, a nawet podłapał jego pomysł z interwencjami chóru na słowie "Wohin?" (Pospieszcie umęczone dusze! Dokąd? Na Golgotę!).

[link widoczny dla zalogowanych]

W wersji Haendla (trzeba przyznać niezwykle melodycznej i atrakcyjnej w odbiorze) zwrócił moją uwagę mały "błąd retoryczny" na początku arii. Kiedy po raz pierwszy (od 30 sekundy) sopran nawołuje do pójścia na Golgotę kompozytor osadził jego zawołanie na dominantach, podczas gdy chór, zadając pytanie... rozwiązuje je na lokalne toniki. Brzmi to trochę komicznie, zupełnie jakby kiwając w poprzek głową mówić "TAK" Dopiero w następnych wejściach następuje logiczne uzgodnienie warstwy tekstowej i muzycznej.

Bach rozwiązał to po prostu genialnie
W pierwszej fazie chór pokrzykuje nieregularnie "Wohin?", jakby nawołując z różnych stron. Zwróćcie uwagę na stopniowe zagęszczanie w czasie tego motywu imitujące przybliżanie się okrzyków w wyimaginowanej przestrzeni:



W fazie drugiej - wymowne zawieszenie na fermacie.

Która wersja jest bardziej wyrafinowana?

Ot, kolejny przyczynek do dyskusji na temat wyższości świąt Wielkanocnych nad świętami Bożego Narodzenia